Nosologia stosowana

- Albo po co psu nos i jak używa go na codzień.

Andrzej Kinteh-Kłosiński

Jeśli nie pozwalasz swojemu psu węszyć na spacerach, wyobraź sobie, że chodzisz po ulicach w spawalniczych okularach, których nie możesz zdjąć nawet wtedy kiedy coś cię zainteresuje. Psi węch jest podstawowym zmysłem, którym twój czworonożny przyjaciel poznaje świat.

Wiemy doskonale, że psi węch nie ma sobie równych i jest dominującym zmysłem czy też kanałem informacyjnym, przez który nasi czworonożni przyjaciele zbierają informacje o otoczeniu. Dla przypomnienia: szacuje się, że psy mają 300 milionów receptorów węchowych (dla porównania ludzie mają około 5 milionów). Psy mają zdolność wąchania każdym nozdrzem osobno, co pozwala im rozróżnić kierunek zapachu. Szczeliny z boku nosa pozwalają zużytemu powietrzu wyjść w tym samym czasie, gdy pies wdycha nowe powietrze przez nozdrza, umożliwiając nieprzerwane węszenie. Powietrze jest oddzielone i przechodzi przez obszar w głębi nosa, który ma labirynt powyginanych struktur kostnych zwanych małżowinami nosowymi. Powietrze jest filtrowane przez małżowiny nosowe do receptorów węchowych, podczas gdy część powietrza podąża osobną drogą w do tchawicy w celu oddychania. Tymczasem powietrze, które wdycha człowiek by wąchać i oddychać, nie jest oddzielane, przepływając do płuc i z powrotem. Ponadto psy mają dodatkowy organ węchowy zwany narządem lemieszowym, który pozwala im wykrywać feromony. Ponieważ feromony są substancjami właściwymi gatunkowo pies potrafi niekiedy „dostrzec” innego psa właśnie za pomocą narządu lemieszowego. Ten rodzaj możliwości zmysłowych jest szczególnie ważny w komunikacji seksualnej. Aby zinterpretować informacje węchowe, spora część mózgu psa jest wykorzystywany do przetwarzania zapachu, a opuszka węchowa posiada znacznie więcej komórek nerwowych niż ta sama struktura mózgu u ludzi. Pies może wykryć zapachy w stężeniach 100 milionów razy mniejszych niż my.


To zdjęcie bardzo dobrze pokazuje jak ważnym zmysłem dla psa jest węch. Nawet jeśli smakołyki są poukładane w ten sposób, że całkiem łatwo je zauważyć, mój Whisky nie wypatruje ich, ale szuka nosem. Mi zdarza się w podobny sposób korzystać z mojego nosa tylko wtedy, gdy piję whisky.

Węch pełni kilka ważnych dla psa funkcji:

Funkcja informacyjna - pies zbiera informacje ze środowiska i może upewnić się, że jego otoczenie jest bezpieczne lub wyczuć na odległość ewentualne zagrożenie. Takie poczucie kontroli środowiska pozwala poczuć się pewniej. Pozbawianie go tej możliwości, zwłaszcza w nowym lub słabo poznanym otoczeniu można chyba porównać do zwiedzania nieznanego miasta w okularach spawalniczych. Pies po prostu używa nosa, żeby obejrzeć i oswoić miejsca, rzeczy, ludzi i inne zwierzęta.

Funkcja komunikacyjna - w kontekście relacji społecznych tak z innymi psami, zwierzętami jak i z człowiekiem. Węszenie przez psa podłoża jest sygnałem braku złych intencji i chęci uniknięcia ewentualnego konfliktu. Pies może korzystać z wąchania ziemi na odległość w początkowych etapach zbliżania się do obcego psa. Powolne podejście jest rodzajem uprzejmości i daje każdej ze stron możliwość poznania się na odległość, a w razie konieczności, wycofania się. Wówczas węszenie jest sposobem załagodzenia sytuacji - pies może odejść obwąchując ziemię, zachęcając drugiego psa do naśladowania go i rozbrajając interakcję. Witające się ze sobą psy, zwłaszcza jeśli się nie znają, często także przerywają zbyt bliski w danej chwili kontakt i odchodzą, żeby powęszyć. Jeśli tak robią, to dobry znak, świadczący o tym, że zapoznawanie się psów ze sobą raczej nie przerodzi się w konflikt. W ten sam sposób psy używają węszenia, kiedy czują się niepewnie w kontakcie z człowiekiem lub żeby zakomunikować, że kontakt ten nie jest komfortowy.

Funkcja uspokajania i przywracania równowagi emocjonalnej - kiedy trzeba uspokoić zbyt intensywne emocje i przywrócić dobre samopoczucie. Ważne dla przetrwania zachowania, a takim zachowaniem, dla psowatych jest węszenie umożliwiające znalezienie pożywienia, są nagradzane na poziomie emocjonalnym. Psy po prostu lubią węszyć, bo odczuwają zadowolenie i radość, a doświadczanie zadowolenia i radości jest warunkiem dobrego nastroju i emocjonalnej równowagi. Zatem węszenie jest ważną potrzebą behawioralną każdego psa. Tak się dzieje w kontaktach z innymi psami, ale także z człowiekiem. Psy węszeniem przerywają zabawę, węszą podłoże kiedy nie czują się pewnie spotykając innego psa lub kiedy czują presję ze strony człowieka. To ostatnie jest nierzadko mylone z nieposłuszeństwem, kiedy zdenerwowany opiekun woła swojego pupila, a ten zamiast jak najszybciej przyjść zaczyna węszyć jakby akurat znalazł coś szczególnie interesującego.

Dlatego:

  • Pozwalaj psu na węszenie tak na spacerach, a szczególnie w nowym miejscu. Twój pupil musi mieć czas na zapoznanie się z nowym otoczeniem, które w naturalny sposób budzi jego silne emocje. „Rozejrzenie się” nosem w nieznanym środowisku jest mu potrzebne tak samo jak tobie oglądanie nowego miejsca, by poznać je i poczuć się dobrze. Jeśli twój pies reaguje w nowym otoczeniu spokojnie węsząc oznacza to, że czuje się dobrze, a nowe miejsce jest dla niego przyjazne. Jeśli natomiast ciągnie na smyczy, porusza się chaotycznie i nie angażuje się w wąchanie, jest to wyraźny znak, że nie radzi sobie z jakiegoś powodu. Zatem to naturalne psie zachowanie może dać wskazówki dotyczące wewnętrznego stanu twojego psa. Dobry spacer dla psa to taki, w którym meandruje ze spokojnym, luźnym, wolno poruszającym się ciałem, poświęcając czas, by zatrzymać się w różnych miejscach, by obwąchać i zbadać. Aby to zrobić, smycz lub linka, na której go prowadzisz musi być wystarczająco długa, aby mógł się swobodnie poruszać i pochylać, żeby węszyć. Wybór miejsca spaceru powinien być dostosowany indywidualnie dla każdego psa. Pewne miejsca mogą być dla niektórych psów zbyt stymulujące. Pies może nie mieć odpowiedniego poziomu umiejętności radzenia sobie w danym środowisku lub poziom stresu psa może być zbyt wysoki, aby poradzić sobie ze spacerem w takim właśnie miejscu lub też spacer jest zbyt krótki by emocje mogły się uspokoić.
  • Naucz psa chodzenia na luźnej smyczy i daj mu nieco swobody w zachowaniu na spacerze poza tymi jego częściami, kiedy powinien iść przy nodze, na przykład przechodząc przez ulicę czy mijając przechodniów.
  • Witając się z psem pozwól mu się obwąchać. Dotyczy to tak samo, psów, które cię nie znają, jak i twojego własnego psa. To dla niego mało grzeczne zabierać się od razu do głaskania kiedy próbuje cię obwąchać. Daj mu chwilę na zebranie informacji o tym gdzie byłeś i z kim.
  • Słuchaj czasem swojego psa kiedy, zatrzyma się i węszy. On ‚widzi’ nosem więcej, daj mu zatem ‚rozejrzeć się’, zwłaszcza kiedy widzisz, że czuje się czymś zaniepokojony.
  • Jeśli spacery traktujesz bardzo aktywnie i na przykład biegasz ze swoim pupilem, pamiętaj, żeby dać mu także możliwość i czas na spokojne węszenie i bierność. Wydziel niejako węchową część spaceru dbając w ten sposób o dobre samopoczucie twojego psa.
  • Stymulacja umysłowa z wąchania i eksploracji może być równie męcząca jak ćwiczenia fizyczne, ale też daje poczucie odprężenia. Dlatego możesz używać jej kiedy twój pies jest zdenerwowany lub sfrustrowany. Do wyboru masz sporo węchowych aktywności, od prostego ukrycia smakołyków w różnych miejscach domu, przez wyszukiwanie schowanych przedmiotów (np. zabawek), przez maty węchowe, do bardziej zaawansowanych czy nawet sportowych aktywności węchowych, takich jak noseworking. Naucz twojego psa jakiejś aktywności angażującej węszenie. Taka aktywność przyda się kiedy na przykład nie będziesz mógł poświęcić swojemu przyjacielowi czasu na dłuższy spacer.
  • Zbyt rzadkie i zbyt krótkie spacery sprawiają, że niektóre psy są poza domem bardzo pobudzone, dlatego nie potrafią zaangażować się w węszenie i poczuć się swobodnie. Spacer z pobudzonym i nieopanowanym psem nie należy do przyjemności, dlatego opiekunowie skracają go do niezbędnego, toaletowego minimum. W ten sposób na zasadzie błędnego koła pies staje się na spacerach coraz bardziej nieznośny. Dlatego daj psu czas, żeby mógł pozbyć się przykrego napięcia. Najlepiej znajdź na początku spokojne miejsce gdzie rośnie trawa i staraj się zaangażować psa w węszenie, na przykład w wyszukiwanie smakołyków. Nagradzaj także spokojną pochwałą każdą próbę samodzielnego węszenia ucząc psa krok po kroku, że spacer może być dla obydwojga miłym czasem relaksu.
  • Pracę z psim węchem proponują także behawioryści zwierząt w przypadku psów lękliwych, ale też przejawiających agresywne zachowania. Węszenie jest doskonałym sposobem łagodzenia napięcia i alternatywą dla złych emocji.
  • Last but not least - pies mający nawyk węszenia i różnorodne doświadczenia z wyszukiwaniem obiektów, kiedy się zgubi, zamiast biegać chaotycznie, zacznie używać nosa by odnaleźć drogę do domu lub swojego opiekuna.

Andrzej Kinteh-Kłosiński

Wybierz tematykę artykułów

Test kamizelek ThunderShirt

Zastosowanie kamizelki relaksującej ThunderShirt w terapii zachowania psów z problemami behawioralnymi Serwis informacji o kamizelkach ThunderShirt - kliknij TUTAJ Nie trzeba nikomu tłumaczyć, że obejmowanie i przytulanie jest ludzkim sposobem łagodzenia emocji smutku i strachu. Odruchowo przytulamy dzieci, k…

więcej

Nosologia stosowana

- Albo po co psu nos i jak używa go na codzień. Andrzej Kinteh-Kłosiński Jeśli nie pozwalasz swojemu psu węszyć na spacerach, wyobraź sobie, że chodzisz po ulicach w spawalniczych okularach, których nie możesz zdjąć nawet wtedy kiedy coś cię zainteresuje. Psi węch jest podstawowym zmysłem, którym twój czworonożny…

więcej

Obroże Elektryczne - O czy milczą ich producenci...

Dr Robert Falconer-Taylor, Centre of Applied Pet Ethology (COAPE) UK Tłumaczenie: Małgorzata Barnaś Nie zaprzeczamy, że niniejszy artykuł jest jednostronny – opowiadamy się w nim przeciwko stosowaniu obroży elektrycznych w szkoleniu psów. Co więcej, wszystkich twierdzących, że przedstawione tu informacje są zbyt…

więcej

Genomy współczesnych psów i wilków

  Genomy współczesnych psów i wilków dostarczają nowego wglądu w proces udomowienia The University of Chicago Medicine 16 stycznia 2014 Tłumaczenie: Andrzej Kłosiński, COAPE Polska   Według badań nad genomem współczesnych psów i wilków, psy i wilki wyewoluowały od wspólnego przodka między 9 …

więcej

Przywiązanie... Głos w sprawie polskich psów łańcuchowych

Andrzej Kłosiński Przywiązanie... Glos w sprawie polskich psów łańcuchowych Owczarek podhalański Bućko z bacówki w okolicach Niedzicy, mimo iż część dnia spędza przy budzie, pracuje, podobnie jak jego przodkowie, pilnując owiec i dobytku pasterzy. Moja znajoma opowiadała mi niedawno zasłyszaną w poczekalni gabi…

więcej

Okresy krytyczne rozwoju szczeniąt - różnice w rozwoju emocjonalnym szczeniąt różnych ras

 Tłumaczenie: Małgorzata Barnaś Rok 2015 można uznać za ważny dla zwierząt z kilku różnych powodów. Jednym z nich jest bezprecedensowy werdykt jednego z nowojorskich sędziów, wydany w kwietniu, w którym stwierdzono, że zgodnie z zasadą habeas corpus dwóm szympansom należy przyznać status „osób prawnych” (Be…

więcej

Niewinna krew - głos w sprawie listy psów uznanych za agresywne

Andrzej Kłosiński Niewinna krew - głos w sprawie listy psów uznanych za agresywne Śmierć dziewczynki, zagryzionej przez rottweilera dziadków, którzy pozostawili dziecko z psem w ogrodzie, przemknęła niedawno przez media jako wiadomość dnia, ustępując szybko miejsca kolejnym tragicznym lub sensacyjnym wydarzeniom.…

więcej

Pies współcześnie

PIES Dotychczasowy pogląd na udomowienie psa zakładający świadome działanie człowieka, który schwytawszy młode szczenięta wilka nauczył je współżyć i współpracować z człowiekiem dla jego dobra za sprawą podjętych w końcu lat 90-tych badań amerykańskich naukowców Raymonda i Lorny Coppingerów, odszedł do lamusa. …

więcej

Polo - gdy szczekanie staje się koszmarem

Andrzej KłosińskiPolo - gdy szczekanie staje się koszmarem Nasz niespełna roczny miniaturowy sznaucerek Polo jest bardzo szczekliwym i pobudliwym psem. Mamy z nim sporo kłopotów, bo każdego kto przychodzi do naszego mieszkania wita przeraźliwym, nieprzerwanym szczekaniem. Ostatnio zaczął nawet szczekać na odgłos prz…

więcej

Gdy para idzie w gwizdek

Andrzej Kłosiński Gdy para idzie w gwizdek..   Niszczą, szczekają, nie potrafią usiedzieć spokojnie na miejscu, boją się lub przeciwnie - są agresywne. Czasami tracą zainteresowanie światem i wycofują się. We wszystkich przypadkach niewątpliwie cierpią, a my wraz z nimi, jeśli jesteśmy bezradni wobec zach…

więcej

Feromonoterapia

Andrzej Kłosiński Feromonoterapia - kocie feromony policzkowe i psie feromony kojące   Odkryte pod koniec lat 50 feromony zwierzęce od kilku lat wykorzystuje się skutecznie w leczeniu zaburzeń zachowania naszych domowych zwierzaków - kotów i psów. Czym są feromony ? Feromony to specyficzne gatunkowo substan…

więcej

Agresywny Fidel

Andrzej Kłosiński Agresywny Fidel Nasz 3-letni mieszaniec wyżła Fidel nie tylko z wyglądu przypomina pewnego dyktatora. Na spacerach nie sprawia większych kłopotów. Co prawda nie jest ufny wobec obcych i nie lubi jak ktoś próbuje go pogłaskać, ale sam nie zaczepia ani ludzi, ani psów, chyba, że jest na smyczy, a inn…

więcej

Leo - zabawa w pociąg. Jak radzić sobie z problemem kopulowania ludzkich nóg

Andrzej Kłosiński Leo - zabawa w pociąg. Jak radzić sobie z problemem kopulowania ludzkich nóg Nasz półtoraroczny PON Leo od jakiegoś czasu wskakuje na ludzkie nogi i wykonuje ruchy kopulacyjne. Zdarza się to stosunkowo często, zwłaszcza gdy w domu dzieje się coś ekscytującego. Czasami trudno …

więcej

Nemo - gryzący szczeniak

Andrzej Kłosiński Nemo - gryzący szczeniak Kilka miesięcy temu, z myślą o naszych dzieciach, kupiliśmy szczeniaka Polskiego Owczarka Nizinnego. Specjalnie wybraliśmy tę rasę jako przyjazną i odpowiednią właśnie dla rodziny z dziećmi. Tymczasem nasz 5 miesięczny obecnie Nemo stał się agresywny wobec naszych dzieci 6-…

więcej

Kora demolka

Andrzej Kłosiński Kora demolka Mamy spory problem z naszą 14-miesięczną bokserką Korą. Od jakiegoś czasu zaczęła gryźć i niszczyć różne przedmioty, a ponieważ robi to podczas naszej nieobecności, nie możemy nic zrobić. Zaczęło się od kosza na śmieci, którego zawartość pogryziona w drobne kawałki zastawaliśmy na podł…

więcej

Depresja Astry

Andrzej Kłosiński Depresja Astry Od dłuższego czasu mamy niemiły i nasilający się problem z naszą kochaną 8-letnią suczką Astrą polegający na tym, że systematycznie i w ukryciu wylizuje swoje łapy. Doszło do tego, że wylizała sobie dwie brzydko wyglądające rany. Próbowaliśmy różnych sposobów - bandażowania łap, krzy…

więcej

Szalona Gina

Andrzej Kłosiński Szalona Gina Od dłuższego czasu mamy spore kłopoty z naszą półtoraroczną suczką Giną, mieszańcem pekińczyka, która jest bardzo nerwowa i szczekliwa. Największym problemem jest to, że oszczekuje i atakuje ludzi, zwłaszcza dzieci zarówno na spacerach jak i w naszym domu. Do tej pory radziliśmy sobie …

więcej

Etapy rozwoju psa

Andrzej Kłosiński Etapy rozwoju psa Podobnie jak w życiu człowieka, w życiu psa możemy wyróżnić etapy. Ich znajomość i respektowanie zasad rozwoju psiej psychiki pozwala na właściwe ułożenie relacji człowiek-pies już od chwili pojawienia się w domu małego i rozkosznego szczeniaczka. Etap noworodka - pierwsze 2 ty…

więcej

Nieufny Bari

Andrzej Kłosiński Nieufny Bari Od około pół roku mamy w domu przygarniętego ze schroniska średniej wielkości kundelka, który jest uroczym i bardzo przywiązanym do nas zwierzakiem nie sprawiającym większych kłopotów. Niestety nasz Bari ma jedną wadę, która jest dla nas bardzo uciążliwa - nie możemy nawet na krótki cz…

więcej

Ośmielanie Bony

Andrzej Kłosiński Ośmielanie Bony Moja suczka Bona jest bardzo lękliwa na spacerach. Każde wyjście poza teren posesji, na której mieszkamy, wiąże się z nieustanną czujnością i wypatrywaniem zagrożenia. Jeśli cokolwiek czy ktokolwiek pojawi się w zasięgu wzroku, Bona ucieka na sporą odległość i szczeka, a kiedy jest …

więcej

Lękliwa Ida

Andrzej Kłosiński Lękliwa Ida Mamy spory kłopot z naszą dziewięciomiesięczną suczką rasy Bergamasco, która od kilku miesięcy jest z nami. Jest bardzo zalękniona, boi się wszelkich hałasów i obcych osób. Nie sposób z nią wyjść na spacer, bo ciągle nerwowo rozgląda się wokół i boi się w…

więcej

Wybór psa

Andrzej Kłosiński Wybór psa W Polsce jest około 7 milionów psów. Jednak spora ich część spędza smutne, przywiązane do budy, życie, pełniąc rolę najtańszego systemu alarmowego. Tymczasem związek człowieka z psem poprzedzał wszelkie formy cywilizacji. Jako pierwsze z udomowionych zwierząt pies strzegł ludzkiego doby…

więcej

Oswajanie Alego

Andrzej Kłosiński Oswajanie Alego Tydzień temu adoptowaliśmy ze schroniska niewielkiego kundelka. Niestety, mimo, że robimy wszystko co w naszej mocy trudno nam wytrzymać z naszym nowym pupilem. Jest bardzo nerwowy, okropnie szczeka kiedy tylko dzieje się coś niespodziewanego w domu, na spacerach oszczekuje i atakuj…

więcej

Nanda - opowieść na Święta

Nanda - opowieść na Święta Za oknem pierwszy śnieg, na stole gorąca herbata, a historia mojego własnego psa pasuje jak ulał na bożonarodzeniową opowieść z morałem. Nanda, bo o niej będę pisał, jest samojedem z pierwszego miotu mojej hodowli. Urodziła się w małym miasteczku na Roztoczu, gdzie mieszkałem jakiś czas te…

więcej

Kennel Klatka dla psów

Kennel Klatka Kennel Klatka jest doskonałą pomocą w wychowaniu psa pod jednym wszak warunkiem - nigdy nie może być kojarzona z karą, jakimkolwiek negatywnym doświadczeniem i nie może być nadużywana. "...klatka to był super pomysl, choc właściwie jej nie uzywam, jeśli chodzi o zamykanie w niej psa. Jest otwarta a …

więcej

Adopcja psa

Andrzej Kłosiński Adopcja psa Decydując się na wzięcie bezdomnego psa ze schroniska lub w innych okolicznościach, trzeba pamiętać, że nie każdy pies będzie w stanie przystosować się do warunków jakie mu oferujemy, choćby w naszym, ludzkim mniemaniu były to warunki wręcz idealne. Wiadomo, na przykład, że psy młod…

więcej

Wybór szczeniaka

Andrzej Kłosiński Wybór szczeniaka Skąd wziąć psa ? Na pewno nie ma sensu szukanie najlepszego przyjaciela człowieka na bazarze, giełdzie, z pudełka czy bagażnika przed wystawą. Psy takie najczęściej rozmnaża się wyłącznie dla pieniędzy, oszczędzając na jedzeniu, zabiegach zdrowotnych (odrobaczanie, szczepienie…

więcej

Wczesna stymulacja neurologiczna szczeniąt

Andrzej Kinteh - Kłosiński Wczesna stymulacja neurologiczna szczeniąt Przez stulecia człowiek próbował udoskonalać zdolności i możliwości psa, tak by jak najlepiej przystosować jego zachowanie do swoich potrzeb i zmieniających się warunków życia. Podstawowym sposobem udoskonalania wyglądu, charakteru i zachowan…

więcej

Czy pies nas dominuje?

Andrzej Kłosiński Czy pies nas dominuje? Tak zwana "teoria dominacji" - użyteczna prawda czy szkodliwa fikcja?   "Nasz pies nie chce nas słuchać, bo kompletnie nas zdominował. Przychodzi na zawołanie kiedy chce, podobnie wykonuje nasze polecenia, chyba, że mamy pod ręką coś smacznego. Zdarza mu się warczeć …

więcej

Dziecko i pies

Andrzej Kłosiński   Dobry kontakt dziecka z psem wspomaga jego rozwój emocjonalny i społeczny. Uczy respektu, szacunku, wrażliwości i odpowiedzialności wobec zwierząt i ludzi. Terapeutyczny kontakt z psem wykorzystuje się także coraz powszechniej w leczeniu autyzmu, dziecięcego porażenia mózgowego oraz różnych…

więcej

Jak pies z psem

Andrzej Kłosiński Jak pies z psem -  Przygotowanie psa na pojawienia się nowego psa. Podstawą umiejętności dobrych relacji psa z innymi przedstawicielami jego gatunku jest właściwa socjalizacja szczeniaka z psami, dbałość o utrzymywanie kontaktów z psami kiedy szczeniak dorasta w nowym domu, nie popełnianie …

więcej